Рахмадиев Еркеғали Рахмадиұлы

КСРО халық әртісі, Республиканың халық әртісі, Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, профессор, сегіз жыл Мемлекеттік консерваторияны басқарды, 27 жыл Қазақстан Композиторлар одағының тұрақты төрағасы, хатшы болды. КСРО Композиторлар Одағының, Республика Мәдениет министрі.

1930 жылы 1 тамызда Семей облысы Шұбартау ауданының тоғызыншы аулында дүниеге келген.

Еркеғали Рахмадиұлы Рахмадиев – КСРО халық әртісі, Республиканың халық әртісі, Қазақ КСР Мемлекеттік сыйлығының лауреаты, профессор, Мемлекеттік консерваторияны сегіз жыл басқарды, 27 жыл Қазақстан Композиторлар одағының тұрақты төрағасы болды. , КСРО Композиторлар одағы басқармасының хатшысы, республика Мәдениет министрі. Алты операның, соның ішінде «Қамар-Сұлу» (1963), «Алпамыс» (1972), «Абылай хан» (1999), көптеген шығармалардың - оркестрлік, вокалдық-хорлық, театрлық-сахналық, камералық-аспаптық, әндер мен романстардың авторы. . Музыкалық өнерді дамытудағы ерекше жетістіктері үшін Е.Р.Рахмадиев 2005 жылы «Жыл адамы» атанды.

Еркеғали Рахмадиевті өткен ғасырдың соңғы үштен бір бөлігінің музыка өнерінде айқын көрінген қазақ композиторларының «құдіретті шоғырының» соңғы өкілі – Құддыс Құжамьяров, Ғазиза Жұбанов, Сыдық Мұхамеджанов, Еркеғали Рахмадиев – тірі классик деп атайды. Олар көрнекті тұлғалардың, олардың ұстаздары Евгений Брусиловскийдің, Ахмет Жұбановтың, Латиф Хамидидің, Мұқан Төлебаевтың жоғары шығармашылық рухын, кәсіби талапшылдығы мен шеберлігін лайықты түрде мұра етті. Е.Рахмадиев ұлттық опера өнерінің дамуына қосқан зор үлесімен қатар, симфониялық күйдің жаңа жанрының жасаушысы ретінде белгілі, оның осы жанрдағы оркестрлік туындылары «Дайрабай», «Құдаша-думан» музыкатанушылар арасында ерекше бағаланады. тек олардың жасаушысының, сонымен қатар Қазақстанның бүкіл музыкалық өнерінің ең үздік туындылары болу.

Дмитрий Шостакович композиторлардың фольклорға үндеуінің музыканың дамуына қаншалықты тиімді екенін айта келе, Г.Свиридов, Р.Щедрин, С.Слонимский, В.Гаврилин, М.Скорик, Г.Канчели, Е.Рахмадиев сияқты есімдерді атады. . Родион Щедрин былай деп жазады: «Еркеғали Рахмадиев – өз халқының мәдениетінен нәр алған композитор. Қазақ өнері бүгінде еліміздің үздік концерттік сахналарында оның музыкасымен танылады; ол шетелде орындалады және сәтті орындалады...».

 Маэстроның үлкенді-кішілі көптеген жанрларда жасаған туындыларының саны көз тартады. Бұл күндері олар көп жазбайды. Әрине, бұған ең алдымен мемлекеттік тапсырыс пен қоғам сұранысы ықпал етті. Бірақ шебердің шығармашылық қуаты, орасан зор қоғамдық және әкімшілік жұмысқа қарамастан, әсерлі. Ол жасаған туындылардың ішінде ондаған жылдар бойы музыкалық мұрасында жарқыраған автордың шығармашылық қорықпайдығы мен құнарлылығы үшін алғыс ретінде шын мәнінде әдемі туындылар бар.

Мұнда «Құдаша-Думан», «Дайрабай» күйлері мен сахнадан кетпейтін «Қамар-Сұлу» мен «Алпамыс» операларынан бөлек, атақты «Хор» ақынды еске алуға арналған лирикалық поэма-реквием беріледі. Мұхтар Әуезов, Жамбыл сөзіне жазылған «Конституция туралы поэма», ақынның 150 жылдық мерейтойында аталып өткен Абай өлеңдеріне арналған романс циклі, Мәскеуде Шахимардан Әбіловтың орындауында немесе екі концерт - керней мен оркестрге арналған. және скрипка және оркестр үшін өнертану ғылымының кандидаты, профессор.

 A. С.Кетегенова «әлемдік музыкалық кеңістікте орнығуды» айтады. Алғашқы концерт, шын мәнінде, көрнекті кернейші, республиканың халық әртісі, профессор Юрий Клушкиннің өтініші бойынша жазылған шерцомен басталды; екіншісі – тамаша скрипкашы, бес халықаралық байқаудың лауреаты, Республиканың халық әртісі, профессор Айман Мұсаходжаеваға арналған.

Музыкалық шығармалар

 1. Ария Қаракөз «Алпамыс» операсынан Музыка. Рахмадиева Е., либреттосы Кенжетаев Қ. Қолдану. Халиламбекова Х.

 2. «Құдаша думан» Музыка. Рахмадиева Е. Ап. Қазақстан Республикасының Мемлекеттік академиялық симфониялық оркестрі. Директор. Мыңбаев Т.

 3. «Шаттық вальстары» Музыка. Рахмадиева Е., сл. Байгужаева А. Қойшыбаева З.