Шапырашты Қазыбек бек Тауасарұлы (1692-1776) - 18 ғасырдағы көрнекті саяси қайраткер , Төле билер мен Әбішұлы Әбітәдәдпен бірге 18 ғасырдағы ғалым және ақын, қолбасшы және дипломат. Қазақ мемлекеттілігінің жүрегі, достары мен серіктері Қабанбай мен Бөгенбаймен иық тіресе отырып, қазақтың тәуелсіздігі үшін бітпес соғысқа қатысты. Бек Қазыбек Тауасарұлы өмірінің 12 жылын шетелде өткізіп, жоғары және жан-жақты білім алды. Еуропалық ноталық нотаға ие болды. Бұхара мен Самарқандта, Бағдад пен Кабулда оқып, білімін Түркия мен Италияда аяқтады, еліне оралған соң Цеван Рабданның штаб-пәтерінде Жоңғарияға елші болып жіберіледі.

Бейбітшілік бұзылып, соғыс болмас кезде сауыт-сайман киген Қазыбек Тауасарұлы бар ғұмырын әскери жорықтарда өткізген. Соғысты қатардағы жауынгерден бастап, Аға жүздің бас қолбасшысына дейін жетеді. Ол қазір белгілі болған барлық ірі шайқастардың – Бұлантыда, Шоқпарда, Құмтөкейде, т.б. тікелей қатысушы болды. Қазақтардың қалмақтармен 340 жылдық соғысындағы бетбұрыс 1729 жылы қазіргі Далатаудағы шайқас болды. Аңырақай шайқасы деп аталды. Ұлы жеңіске әкелген бұл шайқастың стратегиясы мен тактикасын дұрыс жасағаны үшін Қазақ майданының бас қолбасшысы Қазыбек Тауасарұлына кейінгі мұрагерлік құқығымен бек (ханзада) атағы берілді.

Ғалым астроном Бек Қазыбек Тауасарұлы Малайсары қаласында обсерватория құрылысын бастады, бірақ оны аяқтауға үлгермеді – ұзақ соғыс кедергі болды. Алматыдан 140 шақырым жерде Бақанас тас жолының бойында орналасқан обсерваторияның қирандылары ешкімге тимеген. Бек Қазыбек күн белсенділігінің теориясын негіздеп, Алатау тауларының құрылымындағы сейсмикалық өзгерістердің кезеңділігін жүйеледі. Қазақтың терминологиялық сөздігін құрастырған, бізге өнер тарауы ғана жеткен.

Кең көлемді шығармашылық мұрадан бүгінгі күнге тек 2 опусы ғана жеткен. Қалған қолжазбалар Ораз Жандосов 1937 жылы тұтқындалып, мүлкін тәркілеу кезінде оның жеке мұрағатымен бірге жоғалып кеткен. «Түп-тұқианнан ӛзіме шейін» кітабы ұмытылып бара жатқан, жоғалып кете жаздайтын қазақ тарихы үшін сирек олжа болып шықты. Аңыз-ертегілер ақиқатқа айналды, ұлы бабалар бейнелері шынайы кейіпке енді. Кітапта этнологияға, философияға және мәдениетке қатысты көптеген мәліметтер бар. Осы кітаптың арқасында өткен ғасырлардағы келесі тарихи оқиғалар, олардың географиялық орны мен нақты мерзімдері нақтыланды:

1.     1643 жылғы Орбұлақ шайқасы;

2.     Қарасай батыр туралы материалдар;

3.     Қорқұттың жерленген жері;

4.     Қазақ-Жоңғар соғысы: майдандар, шайқастар, шайқастар, бұл соғыстағы рөлі мен орны, басқа да Әбугенбайлар, Әбугенбайлар, Нағызбайлар, Наурызбайлар, Наурызбайлар.

5.     _cc781905-5cde-3194-bb3b-158-ші ғасырдың бірінші жартысы, 136-шы ғасырдың саяси жағдайы. Айехбаркеза және Кейте;

6.     Бұқар жырау, Ақтамберді, Майкей билердің шығармашылық мұрасы.

«Артқыға, қалдыра алсаң, сөзің жетер» атты екінші кітап өлең мен жырдан тұрады. «Сарытөсек болғанда» поэмасы туралы Қазыбек ханзада өмірбаянын ақындықпен сызып берген деуге болады. Ал 10 мың жолдан тұратын «Үйсін-Ұғылан» атты көлемді поэмасы романтизмнің поэтикалық ағымының қазақ даласында ежелден белгілі екенін дәлелдейді. Бұл поэма әлі күнге дейін өзінің лайықты ғылыми зерттеуін тапқан жоқ. Екі кітаптың да ерекшелігі – қазақ жазба әдебиетінің 18 ғасырдағы алғашқы үлгілері .

Бек Қазыбек Тауасарұлы домбыра мен қобыз ойынын жетік меңгерген. Оның еуропалық бесінші жүйеде жазылған екі күйі сақталған. Авторы Майқы би б.з.б 2 ғасырда өмір сүрген жыр сандық жазбада ханзада қолжазбаларының арасынан табылған.

Көзі тірісінде-ақ оның құрметіне халық Алматыдан солтүстік-батысқа қарай 150 шақырым жерде орналасқан тауларды Қазыбек таулары деп атаған. Оны Сүйімбай, Жамбыл жырлаған. Сонау ХХ ғасырдың 30-шы жылдары Қазыбек Тауасарұлының шөбересі, көрнекті мемлекет қайраткері, ағартушы Ораз Жандосов атақты бабасының мұрасын жарыққа шығару ісін қолға алды. Жандосов шығармашылығын оның басқа бір шөбересі – жазушы, журналист, публицист бек Балғабек Қыдырбекұлы жалғастырып, «Түп-тұқианнан ӛзіме шейін» кітабын дайындап басып шығарды. Бұл басылымға жұртшылықтың берген бағасы соншалық, Қазыбек ханзада тұлғасы мен оның 2008 жылғы екінші басылымынан кейін ғана өшіп, ұзақ жылдарға созылған кітабы төңірегінде қызу пікірталас пен дау тудырды. Бесінші ұрпақтың өкілі, композитор Бегім Балнұр Қыдырбек белсене атсалысты. Ол өзінің қарсыластары қызықтырған көптеген тармақтарды ғылыми негіздеп, дәлелдеп, жеңімпаз атанған. Б.Қыдырбек пен баспаға дайындаған Қазыбек ханзаданың өлеңдері мен жырларынан тұратын «Артқыға, қалдыра алсаң, сөзің жетер» атты поэтикалық жинақ осы дауылды даудың қисынды қорытындысы болды. «Ел Орда» баспасынан 2002 ж.

Қазақстан Республикасы Үкіметінің 2000 жылғы 31 тамыздағы қаулысымен «Ұзынағаш» теміржол вокзалы атауы өзгертіліп, «Қазыбек бек Бекети» деп аталды.